در طی هفته های گذشته اخباری از نزدیک شدن ستاره ای دنبال دار به زمین منتشر شد که برخی آن را درخشان ترین ستاره دنباله دار تاریخ می دانند ، دنباله داری که در اواخر سال میلادی جاری اوج فعالیت خود را خواهد داشت ، صرف نظر از اینکه این خبر تا چه اندازه واقعیت دارد که ظاهراً منابع معتبری آن را تایید کرده اند ، بر آن شدیم تا نگاهی داشته باشیم به روایاتی که از ظهور ستاره دنباله داری در آستانه ظهور بعنوان یکی از نشانه ها خبر می دهند ، روایات متعددی که مسلمانان عصر ظهور را به رصد این نشانه آسمانی فرا می خوانند .
وَعَلامَاتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ
سوره نحل/16
درخشانترین ستاره دنباله دار تاریخ در راه زمین
یک ستاره دنباله دار تازه کشف شده درحالی که به بیرون از ابر اورت زبانه می کشد به نظر می رسد مسیری را در پیش گرفته تا یکی از چشم نوازترین رویدادهای آسمانی در تاریخ ما رقم بخورد و به زمین نزدیک شود.
به گزارش خبرگزاری مهر، گذر ستاره دنباره دار که C/2012 S1 یا (ISON ) نام گرفته از آن جهت ویژه است که ستاره شناسان پیش بینی می کنند که این ستاره دنباله دار در نزدیکترین نقطه خود با خورشید از 1.8 میلیون کیلومتری خورشید عبور می کند. این نزدیکی به خورشید موجب می شود که مقدار قابل توجهی از یخ این ستاره دنباله دار آب شود، گاز و غبار آزاد شده و به دنباله چشم نواز این ستاره بیافزاید.
پس از حلقه زدن به دور خورشید و شکل گیری دنباله، این ستاره دنباره دار از فاصله نسبتا نزدیکی به زمین عبور می کند، البته این فاصله آنقدرها هم نزدیک نیست که نگرانی ایجاد کند اما فاصله آن به قدری نزدیک است که می تواند یک منظره تماشایی رقم بزند.
رصدگران آسمان در نیم کره شمالی بهترین چشم انداز را برای مشاهده این ستاره دنباره دار دارند. رشد انفجاری این ستاره های دنباله دار درهفته های نزدیک به کریسمس 2013 صورت می گیرد و این ستاره دنباله دار به روشنی قرص کامل ماه می شود.
البته ستاره های دنباله دار همواره عادت دارند که برخلاف انتظارات عمل کنند، در نتیجه ممکن است این ستاره هنگام رسیدن به نزدیک ترین نقطه خود به خورشید کاملا از بین برود و یا اینکه دنباله آن چندان رشد نکند.
اما این احتمالات اشتیاق ستاره شناسان را برای مشاهده آن از بین نخواهد برد، در حال حاضر نیز عده ای از فعالان این عرصه این رویداد را یک بار در تاریخ یک تمدن نامگذاری کرده اند.
جان ای. بورتل کارشناس ستاره های دنباله دارد ستاره دنباله دار ISON را با ستاره دنباله دار بزرگ سال 1680 مقایسه کرده است که براساس توصیفات معاصر موجبات هراس شدید مردم نیویورک را فراهم کرده بود.
دانشمندان اعتقاد دارند که با توجه به مدار این دنبالهدار، منشاء احتمالیاش باید ابر اورت باشد.
بر اساس نظریه یان اورت ستارهشناس هلندی، ابر اورت نام مکانی است که خیلی از ستاره های دنبالهدار از آن سرچشمه میگیرند.
یان اورت در سال 1950 اعلام کرد به این علت که ستارههای دنبالهدار از تمام جهات میآیند، پس باید از مکانی که دور منظومه شمسی را فراگرفته است سرچشمه گرفته باشند. نظریه اورت مورد قبول عده زیادی از ستارهشناسان قرار گرفت و پس از آن، این مکان ابر اورت نام گذاری شد.
دانشمندان ابر اورت را دربردارنده حدود ده تریلیون جرم فضایی برآورد می کنند.
ستارگان دنباله دار
ستارگان دنباله دار اجرامی آسمانی می باشند که دارای شکل منحصر به فرد و اندزاه هایی بزرگ گهگاه ظاهر می شوند. ستاره دنباله دار که با چشم غیر مسلح چون ماه بی حرکت به نظر می آید، در واقع با سرعت صدها کیلومتر در ثانیه حرکت می کند، سرعت دقیق آن را می توان از تغییر مکان آن نسبت به ستارگان ثابت تعیین کرد.
تعداد ستاره های دنباله دار تا 10 عدد احتمال می رود. ولی تاکنون حدود هفتصد(700) ستاره دنباله دار شناخته شده و هر ساله نیز چند عدد ستاره دنباله دار جدید کشف و رصد می گردد.
حدود 260 عدد آنها در مدارهای بسته و کشیده دور می زنند و بسیاری از آنها چندین بار به جانب زمین باز گشته و مشاهده شده اند، و تعداد 370 عدد از آنها دارای مداری هذلولی یا سهمی هستند که پس از یک بار نزدیک شدن به زمین و مشاهده آنها دیگر دیده نخواهند شد. در حدود 45 ستاره دنباله دار در جهت سیاره ها حرکت می کنند(از مغرب به مشرق) و نقطه حضیض مداری آنها نزدیک به مدار سیاره مشتری و عضوی از خانواده مشتری هستند. مدار این ستاره ها بیضی است و اغلب آنها به سمت صورت فلکی غول (هرکول) که همه منظومه شمسی با سرعتی معادل 20 کیلومتر در ثانیه به طرف آن درحرکت است، پیش می روند.
ستاره های دنباله دار از ذرات شهابی همراه با هسته جامد بزرگ تشکیل شده اند، و همه آنها به وسیله جرمی از گاز کما (Coma) احاطه شده که از مولکولها و اتمهای آزاد شده از ناحیه هسته تشکیل یافته و از عناصری همچون دو اتم سبک نظیر OH (هیدروکسیل)، ک. و ورم (K, Wurm) ، پی، سوینگز (P, Sings) و گروهی از مولکولهای مادر نظیر متان (C H4) را بربر دارند.
در زمین بعضی از این عناصر به شکل گاز آمونیاک یا مایع آب وجود دارند اما «سوینگز»و «ورم » خاطرنشان ساخته اند که این عناصر در ستاره های دنباله دار به شکل جامد وجود دارند، همچون یخ معمولی در مورد آب و یخ آمونیاک، و یخ متان و غیره که در درون آنها ماده های شهابی تشکیل یافته اند از آهن، کلسیم، منیزیم، نیکل، آلومینیم، سدیم و...
یخ های سطحی ستاره های دنباله دار با بازگشت متوالی و عبور از نزدیک خورشید به تدریج ذوب می شوند و در زیر آنها لایه های یخ جامدی باقی خواهند بود که به خوبی از تاثیر اشعه خورشیدی محافظت می شوند.
درجه حرارت این ستاره ها بستگی به فاصله آنها از خورشید دارد.
ستاره های دنباله دار مشهور
1 - مهشورترین ستاره های دنباله دار متناوب ستاره «هالی » (HALLEY,S,CMET) است این ستاره به وسیله «ادموند هالی »(1656 - 1742) عضو رصدخانه سلطنتی انگلستان پیش بینی شد. دکتر هالی در واقع یکی از همکاران جوان اسحاق نیوتن بود، وی برای اولین مرتبه اظهار داشت که ستاره های دنباله دار دیده شده در سالهای 1531م و1607 و 1682م بازگشت متفاوتی از یک ستاره دنباله دار می باشند که هر76 سال یک بار به دور خورشید گردش می کند، محاسبات دکتر هالی نشان داد که دنباله دار مزبور مجددا در سال 1758 در آسمان پدیدار خواهد شد، جرم مزبور که به افتخار وی دنباله دار «هالی » نام گرفته بود، نخستین بار در شب کریسمس سال 1758 دیده شد، هالی تنها دنباله داری است که با چشم غیر مسلح دیده می شود.
تاریخچه ظهور این دنباله دار به 240 سال پیش از میلاد و به گمانی 467 سال قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) بر می گردد اما بازگشت های 83 پیش از میلاد و همچنین 11 قبل از میلاد در تاریخ ثبت است و بازگشت های بعدی نیز مرتبا به ثبت رسیده است.
از آنجایی که دنباله دار هالی تحت تاثیر نیروی گرانشی سیارات برجیس و کیوان(مشتری و زحل) قرار دارد لذا دوره گردش آن دقیقا ثابت نیست و بین 74 تا 78 سال به درازا می کشد، از این رو بازگشت مجدد آن به سال 2 - 2061م با درخشندگی خوبی خواهد بود.
ظهور ستاره دنباله دار در آستانه ظهور در آینه روایات
در برخى از روایات طلوع ستاره هاى دنباله دار از علایم ظهور به حساب رفته است چنانکه امیرالمؤمنین(ع) می فرماید: «و طلوع الکواکب المذنبة واقتران النجوم».
کفایةالموحدین، اسماعیل عقیلى، مقاله 4، بیان برخى از علائم ظهور، منتهى الآمال محدث قمى، فصل7 - در بعضى از علامات ظهوره، بحار، ج52، ص 195.
و بدا لکم النجم ذوالذنب من قبل المشرق و لاح لکم القمر المنیر فاذا کان ذلک فراجعوا التوبة
براى شما ستاره دنباله دارى از جانب مشرق آشکار و ماهتاب پرفروغى ظاهر می شود در این هنگام به توبه باز گردید
و در برخى از علامات، ظهور ستاره دنباله دار را در نزدیک جدى به نگارش آورده اند.
بحار، ج51، ص123 - روضه کافى، ج8، ص63.
از علائم نزدیکی ظهور :... طلوع ستاره درخشان در سمت مشرق که همچون ماه میدرخشد سپس دو جانب آن خم گردد که نزدیک شود که آن دو جانب به همدیگر متّصل شوند. پدید آمدن سرخی در آسمان که در فضا پراکنده گردد.
(علامه حلی:نگاهی بر زندگی دوازده امام. ترجمهٔ محمد محمدی اشتهاردی)
هر گاه ستاره ای سرخ را دیدی که آن را نمی شناسی و در مسیرحرکت ستارگان قرار ندارد و در آسمان از جایی به جایی دیگر می رود و مانند ستون است، در حالی که ستون نیست، پس بی گمان،چنین چیزی نشانۀ جنگ، بلاها، کشته شدن بزرگان، زیادی شرور و اندوهها و آشوب در میان مردم است
الاختصاص، ص 162
نابودی بنی عبّاس هنگام آشکارشدن ستاره ای در دل آسمان و صدای شدید فروافتادن چیزی از آسمان و شکافته شدنی است. همۀ اینها در ماه رمضان خواهد بود. سرخی میان پنجم تا بیستم رمضان است و صدای شدید فروافتادن چیزی از آسمان در نیمه تا بیستم ماه می باشد و شکافته شدن از بیستم تا بیست و چهارم خواهد بود. و ستارهای دیده میشود که مانند ماه نورافشانی می کند و سپس چونان مار در هم می پیچد تا جایی که نزدیک است دو سر آن به هم برسند. و دو لرزش در شبِ پدیدآمدنِ دو فرورفتن خواهد بود، و ستاره ای که شهابی به وسیلۀ او پرتاب می شود و از آسمان فرو می افتد؛ با آن صدایی شدید است تا آنکه در مشرق می افتد و مردم از آن دچار بلایی سخت می شوند . (الفتن، ج ۱، ص۲۳۰، جزء ۳، ح ۶۴۳، مکتبة التوحید، قاهره، چاپ اوّل، ۱۴۱۲ هـ. ق. )
مهدی(ع) بعد از غیبتی طولانی ، همزمان با طلوع ستاره ا ی سرخ و ویرانی ری و خسف زوراء ظهور می کند
بشارة السلام ص 189 ، الزام الناصب ص 188 ، بحارالانوار ج 52 ص 226
یکی دیگر از نشانه ها طلوع ستاره دنباله دار است
ملاحم و الفتن ص 111
ستاره ای از مشرق طلوع می کند که دنباله درخشانی دارد
الحاوی للفتاوی ج 2 ص 161 ، المهدی ص 186
هر گاه عبّاسی به خراسان رسد، گیسوی سختی آور در مشرق طلوع میکند. نخستین بار که طلوع کرد، برای نابودی قوم نوح بود، هنگامی که خدا غرقشان کرد. در زمان ابراهیم (ع) آن گاه که او را در آتش افکندند و زمانی که خداوند فرعون وهمراهانش را نابود ساخت و هنگامی که یحیی پسر زکریّا کشته شد، طلوع کرد. پس هر گاه آن را دیدید، از شرّ فتنه ها به خدا پناه برید. طلوع این ستاره پس از گرفتن خورشید و ماه خواهد بود. سپس [بنی عبّاس]درنگ نمیکنند (دوام نمی آورند) [جز زمانی کوتاه]، تا آنکه اَبْقَع در مصر آشکار شود.
( الفتن، ص 148)
طلوع ستاره دنباله دار ملت عرب را به وحشت می اندازد ، و آن ستاره ای است که در طرف مشرق ظاهر می شود و همانند ماه می درخشد ، سپس دنباله اش برمی گردد و نزدیک می شود که دو سرش به یکدیگر برسد آنگاه سرخی در آسمان پدید می آید و جهان را از کران تا کران فرا می گیرد.
بحارالانوار ص 189 ، ملاحم و الفتن ص 34 ، المحجة البیضاء ج 4 ص 343 ، بشارة السلام ص 25 و ...
هنگامی که پل در آنجا(بغداد) زده شد و ستاره دنباله دار از طرف مشرق طلوع کرد ، در کنار آن پل مردم گروه گروه کشته می شوند.
المحجة البیضاء ج 4 ص 343 ، الملاحم و الفتن ص 162 ، بشارة الاسلام ص 60
برای ظهور 10 علامت است :
1- کشودن زاویه های کوچه های کوفه ( توسعه معابر و باز کردن کوچه های بن بست)
2- تعطیل شدن مساجد
3- خسف(زیرآور ماندن) و قذف(بمباران) در خراسان
4- بسته شدن راه حج
5- طلوع ستاره دنباله دار
6- تراکم ستارگان
7- فتنه و فساد
8- سرگردانی و سردرگمی
9- کشت و کشتار
10 – غارت و چپاول
از هر نشانه تا نشانه ی دیگر شگفتیهاست ، چون نشانه ها تحقق یافت ، قائم ما قیام می کند ، خوشا به حال اهل ولایت ماکه در راه ما کشته می شوند و به سبب ما کنار زده می شوند ، آنها گنجهای خداوند تبارک و تعالی در روی زمین هستند ، آنها در روز قیامت از " فزع اکبر" در امان هستند و برای آنها باکی نیست
بشارة السلام ص 58 و 275 ، الزام الناصب ص 27 ، الامام المهدی ص 221 و ...
اگر آنچه در دست آنهاست از دستشان برود ، دوران امتحان فرا رسد و پرده ها کنار رود ، و وعده الهی نزدیک شود و ستاره (دنباله دار) از مشرق زمین طلوع کند و ماه تابان چون قرص قمر در شب بدر ظاهر شود.
بشارة السلام ص 63 ، روزگار رهایی ص 909
ابن مسعود می گوید:
در ماه صفر نشانه ای خواهد بود و ستاره ای دنباله دار آشکار می گردد .
الفتن ، ص 148 ،جزء 3، ذیل ح 609
در اینکه آیا ستاره دنباله دار درخشانی که در طی ماههای آتی در زمین مشاهده خواهد شد همان ستاره دنباله دار موعود روایات است نمی توان بصورت قطعی اظهار نظر کرد ، اما با توجه به نزدیک بودن ظهور از یک سو و وعده آشکار شدن ستاره دنباله دار در آستانه ظهور در روایات متعدد ، می توان در انتظار تحقق این نشانه روایی بود.
.....